Świadome decyzje – jak je podejmować?

Każdego dnia musimy podejmować wiele różnych decyzji. Niektóre z nich są banalnie proste i nie mają większego wpływu na nasze życie. Inne zaś są kluczowe dla naszej przyszłości. Wymagają od nas zdecydowanie głębszego zastanowienia się. Zatem jak robić to dobrze i skutecznie?

Decyzje mogą być ważne lub nieistotne

W naszym życiu musimy dokonywać naprawdę wielu, często bardzo trudnych wyborów. Nad niektórymi z nich wcale nie musimy się zastanawiać zbyt długo, bo wydają nam się zupełnie oczywiste i jednocześnie nie będą miały długotrwałego wpływu na nasze życie. Na przykład, raczej nie będziemy pamiętać, jakiego koloru skarpetki mieliśmy na sobie wczoraj ani tym bardziej miesiąc temu.

Natomiast są i takie decyzje, których podjęcie może zmienić dużą część lub nawet całe nasze życie. Wówczas okazać się może, że nie jesteśmy już w stanie ich cofnąć i niczego zmienić. Chociażby wybór studiów. Oczywiście, można z nich zrezygnować i zapisać się na inny kierunek. Jednakże nigdy nie odzyskamy straconego czasu i poświęconej im uwagi. Tak samo jak nie naprawimy części ciała, trwale uszkodzonej w wypadku drogowym.

Świadome decyzje – dlaczego są takie ważne?

Nasze życie należy tylko i wyłącznie do nas. To właśnie my ponosimy wszelką odpowiedzialność za nasze czyny. Poczucie winy, gdy popełnimy poważny błąd, potrafi doskwierać nam nawet przez długie lata. Dlatego to takie ważne, abyśmy podejmowali dobre decyzje i niczego w życiu nie żałowali. A między innymi właśnie to umożliwia nam dokonywanie wyborów z pełną świadomością.

Poza tym warto podejmować świadome decyzje, ponieważ:

• Minimalne ryzyko – kiedy dogłębnie analizujemy dostępne opcje, znacznie maleją szanse na pomyłkę. Będąc impulsywnym, stajemy się mniej skuteczni i częściej się mylimy. To tak jak z rozwiązywaniem zadań matematycznych na egzaminie. Kiedy dokładnie je obliczymy, spada ryzyko wybrania złej odpowiedzi.
• Lepsze wyniki – zarówno w życiu osobistym, jak i zawodowym decyzje oparte o dokładne refleksje zapewniają bardziej zadowalające rezultaty. Również zwiększamy nasze szanse na osiągnięcie sukcesu. Matematyka znów jest świetnym przykładem. Robienie obliczeń jest skuteczniejsze niż wybieranie wyniku na ślepo.
• Pewność siebie – dokonanie właściwego wyboru, opatrzonego dokładną analizą, buduje w nas wiarę w siebie i własne możliwości. Przynosi także nieporównywalną do niczego satysfakcję, która jest tego zdecydowanie warta.
• Poczucie kontroli – podejmowanie świadomych decyzji zapewnia nam spokój i redukuje stres związany z ewentualnymi konsekwencjami. Dokonywanie wyborów w pełnej zgodzie ze sobą sprawia, że mniej obawiamy się wyniku. Również łatwiej jest nam wówczas wziąć odpowiedzialność za własne czyny.
• Lepsze relacje – podejmując świadomą decyzję, bierzemy pod uwagę uczucia, potrzeby i granice innych ludzi. To z kolei pomaga nam w budowaniu lepszych relacji, opartych na wzajemnym zrozumieniu, szacunku i empatii.

Przeczytaj również: Czy terapia pozwoli ci więcej zarabiać?

Jak podejmować świadome decyzje?

Oczywistym jest, że podjęcie niektórych decyzji jest bardzo trudne i wymaga wiele wysiłku. Właśnie dlatego z pomocą przychodzą techniki podejmowania dobrych i przede wszystkim świadomych decyzji. Ja przedstawię trzy, które w moim przypadku sprawdzają się naprawdę dobre.

1.   Analiza SWOT

Jest to bardzo skuteczne narzędzie. Polega na tym, że rozpatrujemy cztery aspekty: mocne strony, słabe strony, szanse (czyli czynniki sprzyjające) oraz zagrożenia (czynniki niesprzyjające). Można wykonać sobie tabelę i właśnie w niej zapisywać nasze spostrzeżenia. Od siebie dodam, że warto jest zacząć od minusów danej decyzji. Wówczas będziemy bardziej obiektywni, niż gdybyśmy zaczęli od plusów.

Dla przykładu, rozpatrując pójście na piknik, możemy rozpisać:

• Plusy: mile spędzony czas, kontakt z naturą
• Minusy: obecność owadów, niewygoda
• Szanse: ładna pogoda
• Zagrożenia: zła pogoda

2.   Macierz decyzyjna

Ta technika jest podobna do analizy SWOT, jednakże w tym przypadku macierzy decyzyjnej, kryteria dobieramy samodzielnie. Oprócz tego każde z nich ma swoją wagę, która określa to, jak istotne są. Również każdą z opcji, którą bierzemy pod uwagę, oceniamy punktami w odniesieniu do tych kategorii. Na końcu wystarczy pomnożyć oceny przez wagi i zsumować je. W ten sposób wyłonimy najlepszą opcję, na przykład koszyk piknikowy.

3.   Drzewo decyzyjne

Jest to metoda wizualna, w której każda gałąź przedstawia dostępne opcje oraz ich potencjalne konsekwencje. Dzięki niej jesteśmy w stanie wyłonić najlepszą ścieżkę w drodze do naszego celu.

Należy zacząć od zadania sobie pytania, na przykład: „Czy warto kupić nowy kosz piknikowy?”. Jedna z gałęzi z odpowiedzią „Tak” poprowadzi nas do dwóch kolejnych opcji, które także mogą się rozgałęziać. Chociażby „Tak” i wtedy „Więcej miejsca na jedzenie” oraz „Lepsza jakość”. Jeśli „Nie”, wówczas będzie „Zachowanie obecnego stanu”.

Jak podejmować decyzje – czyli kilka słów podsumowania

• Decyzje można podzielić na ważne oraz nieistotne, na przykład wybór koloru skarpetek oraz wybór szkoły wyższej.
• Macierz decyzyjna, drzewo decyzyjne i analiza SWOT to trzy świetne techniki podejmowania decyzji.
• Dokonywanie świadomych wyborów między innymi zmniejsza ryzyko żałowania ich, a także przynosi więcej satysfakcji.

Autor tekstu: Aleksandra Gurgacz