Obecnie w świecie zachodnim pojęcie o jodze jako o filozofii życia jest znikome – standardowo rozumie się przez nią wykonywanie w określony sposób sekwencji ćwiczeń. Niewiele jest jednak osób, które ją rzeczywiście praktykują, nie zamykając jej wyłącznie w ramach treningu ciała i umysłu, a raczej przyjmując go jako narzędzie na drodze jogi.
Definicja jogi
Joga jest jednym z sześciu ortodoksyjnych systemów filozofii indyjskiej. Jako dyscyplina samodoskonalenia, medytacji i ascezy ma prowadzić do rozwoju duchowego i rozpoznania natury rzeczywistości. W religijnym ujęciu ma prowadzić do przezwyciężenia karmy i wyzwolenia się z kręgu narodzin i śmierci – sansary.
Wyróżniamy jogę klasyczną, czyli system filozoficzny usystematyzowany przez Patańdźalego w traktacie Jogasutry, liczne formy jogi ludowej, jogi o strukturze mistycznej oraz jogi niebramińskie (np. buddyjska).
W sanskrycie słowo joga oznacza zjednoczenie. Pochodzi od rdzenia „yuj”, które można przetłumaczyć jako łączyć, integrować lub ujarzmiać.
W Jogasutrach Patańdźalego znajdziemy następującą definicję jogi: „Joga to nirodha (regulacja, opanowanie) modyfikacji (wulgarnych i subtelnych wzorców myślowych) umysłu”.
Najwcześniejszą definicję jogi odkrywa przed nami tekst Ahirbudhnia Samhita: „Joga jest połączeniem indywidualnej duszy z duszą uniwersalną”.
W tradycji indyjskiej jodze przypisuje się wiele znaczeń, w tym trzy najważniejsze:
- Ujarzmienie, rozumiane jako opanowanie własnego ciała i umysłu;
- droga – joga jest rozumiana jako podjęcie pewnych działań, nałożenie samodyscypliny w podążaniu do celu i obejmuje pracę ze wszystkimi aspektami naszej egzystencji: ciałem, psychiką i duchem;
- zjednoczenie, rozumiane jako jedność z Bogiem lub siła scalająca wszechświat, a zarazem poznanie swej prawdziwej natury, osiągnięcie wewnętrznej spójności i doskonałości.
Jak twierdzi B.K.S. Iyengar w „Light on Astanga Yoga”, definicje jogi zmieniano na przestrzeni wieków, dostosowując je do wymogów społeczeństw i praktykujących.
Przeczytaj również: Jak się skupić? 6 skutecznych sposobów na koncentrację
Na czym polega filozofia jogi?
Określenie jogi treningiem ciała i duszy dość dobrze oddaje jej przeznaczenie i cele, do których dąży. Wykonywane kolejno asany są swoistym procesem jednoczenia woli z ciałem – opanowywanie poszczególnych pozycji jest opanowywaniem popędów ciała i umysłu, ograniczających w samodoskonaleniu. Jako holistyczna ścieżka samorozwoju integruje zarówno fizyczny, umysłowy, jak i duchowy aspekt życia.
Dualistyczna filozofia jogi zakłada istnienie dwóch podstawowych rzeczywistości – czystej świadomości oraz materii. Wszystko, co żyje łączy w sobie te dwie składowe i jest postrzegane jako unia ciała i umysłu. Połączenie ciała z umysłem, które wzajemnie na siebie oddziałują, to jedno z podstawowych założeń jogi. I tak, wzrost jakości jednej ze sfer prowadzi do poprawy drugiej.
Joga praktykowana na wschodzie zawiera znacznie więcej odniesień filozoficznych od tej zazwyczaj praktykowanej w Europie. W ujęciu filozoficznym jest czymś znacznie więcej niż sztuką równoważenia umysłu z ciałem, tak jak powszechnie pojmuje się ją w naszym kręgu kulturowym. Joga jako filozofia życia przekazuje bowiem:
- zasady etyczne,
- praktyki wewnętrzne,
- praktyki samoświadomości,
- wiedzę duchową,
- filozofię,
- techniki oddechowe,
- nauki, jak zbliżyć się do Boga poprzez zjednoczenie indywidualnej świadomości z kosmiczną świadomością.
Do filozofii jogi odnoszą się między innymi Jogasutry Patańdźalego, w których wymienia on osiem członów, które należy uwzględnić w praktyce, na drodze do oświecenia.
W swoim założeniu jej praktyka pomaga uświadomić sobie, że jest się jednością z otaczającym wszechświatem, że nie żyjemy w oddzieleniu. A więc, tak jak wspomnieliśmy w definicji, jest ścieżką samorealizacji i samoświadomości, która w swoim zamyśle dąży do jedności z Bogiem.
Charakterystycznym elementem doktryny jogi jest również prawo karmana – przyczyny i skutku, w związku z czym celem praktykujących jest wyzwolenie z cyklu wcieleń. Filozofia jogi, podobnie jak buddyzm, zakłada, że duchowa ignorancja jest przyczyną cierpienia, co decyduje o naszej reinkarnacji. Istnieją różnorakie ścieżki i techniki jogi przeciwdziałające duchowej ignorancji. Osiągnięcie stanu oświecenia ma wyzwalać od cierpienia i przywracać pełną kontrolę nad ciałem, umysłem, duchem i swoim przeznaczeniem.
Według tradycji jogi zjednoczenie świadomości indywidualnej ze świadomością kosmiczną jest najgłębszym pragnieniem każdego człowieka. Przyczyną ma być pochodzenie naszej duszy od Boga, którego charakteryzuje stan wiecznej szczęśliwości. Według hindusów prawdziwego i trwałego szczęścia nie da się znaleźć w świecie zewnętrznym, ponieważ jako element wewnętrznego Ja człowieka ujawnia się tylko w kontakcie z Bogiem. Stan ten można uzyskać na drodze połączenia – jogi, poprzez mądrość, medytację, miłość do Boga oraz usunięcie niewiedzy.
Współczesną fizyczną praktykę jogi można uznać zatem za krok w stronę osiągnięcia harmonii, co powinno ułatwić osiągnięcie jej celu, jakim jest ścieżka rozwoju duchowego i osiągnięcie stanu oświecenia.
Autor tekstu: Aleksandra Olejniczak
No Comment